İnternetin Geleceği WEB 3.0
World Wide Web (WWW) kısaca Web:İnternet üzerinde yayınlanan birbirleriyle bağlantılı hiper-metin dokümanlarından oluşan bir bilgi sistemidir. Bu dokümanların her birine Web sayfası adı verilir ve Web sayfalarına internet kullanıcısının bilgisayarında çalışan Web tarayıcısı adı verilen bilgisayar programları aracılığıyla erişilir. Web sayfalarında metin, imaj, video ve diğer multimedya öğeleri bulunabilir ve diğer bağlantı ya da link adı verilen hiper-bağlantılar ile başka Web sayfalarına geçiş yapılabilir.
İnternet ve Web terimleri aynı olguyu tanımlamaz. Zira Web sadece İnternet üzerinde çalışan bir servistir. Web kavramı, CERN’de bir bilgisayar programcısı olan Tim Berners-Lee’nin HTML adlı metin işaretleme dilini geliştirmesiyle oluşmuştur. Bugün de kendisinin başkanı olduğu W3C (World Wide Web Consortium) tarafından standartları belirlenmektedir.
Her teknolojide olduğu gibi Web’inde farklı versiyonları var bunlar;
WEB 1.0
Web 1.0 internetin keşfinin ilk zamanlarında kullanılan web teknolojisidir.Oldukça statik olan Web 1.0 birbirinden kopuk olan bilgisayarların linkler aracılığıyla bir sunucuya bağlanıp o internet sitesi sahibinin aktardığı bilgileri görebildiğiniz basit web teknolojisidir .Oldukça sade olan bu siteler sadece yazılan yazıların okunabildiği sunucuya erişimi olmayanların etkisi olmadığı internet siteleriydi.
WEB 2.0
İnsanların bilgiye olan ihtiyaçları arttıkça yeni bir Web teknolojisi gelişmeye başladı. Bu teknolojinin farkı; oluşturulan platformlar sayesinde(Twitter, Instagram vb) sunucuya bilgi gönderip sunucudan bilgi alabileceğiniz bir ağ yapısına sahip olmasıydı.Bugün attığınız her tweet veya paylaştığınız her bir fotoğraf bu sunuculara gönderdiğiniz bilgileri oluşturmakta, siz bilgiyi sunucuya gönderirsiniz, sunucu onu depolar, paylaştığınız bilgileri görmek isteyenler size ayrılmış özel sayfada yani profilinizde bu tweet veya fotoğraflara erişebilir.
1999 yılının başlarında popüler olmaya başlayan bu Web teknolojisinde 2004 yılına gelindiğinde sunucuya bağlantı kurma ihtiyacını karşılayan
tek cihaz bilgisayar değildi, önce telefonların gelişmesi ve sonradan tabletlerin günlük yaşantının bir parçası olmasıyla birlikte Web 2.0’a kesin bir geçiş yapıldı.Artık sadece bilgisayar başında oturup sunulan sade ve belirli kişilerin oluşturduğu bilgilere erişmek yerine herkes tarafından erişilebilir dünyada, her türlü bilgiye erişim ve kendi bilgi birikimimizi insanlara aktarabilir durumdaydık.
Büyüyen şirketlerin daha fazla kar gütme amacı ile birlikte Web 2.0 insanlığı geleceğe taşıyacak iken bir bakıma ortaçağa geri döndürdü. İnternet, şartları eşitleyip, bilgiyi demokratize edecekken, adeta veri monarşileri kurulmaya başlandı. Bir uygulama geliştirip yayınlamak istediğinizde ilgili monarşinin sıkı denetimlerinden geçmek, %30’lardan az olmayan platform vergilerini ödemek durumundasınız. Verilen hizmetler karşısında elbette bir bedel ödenmelidir fakat geldiğimiz durumda bunun kontrolü dünyadaki sadece birkaç noktadadır.Belki Web 3.0 akımı yeterince güçlenirse o zaman bir şeyler değişebilir belki.
WEB 3.0
Web 1.0‘daki aracılar, sunuculardı. Biriyle etkileşime geçmek için sunuculara ihtiyaç duyuyorduk. Web 2.0‘da bu sunucuların yerini platformlar aldı ve sadece kayıt olarak iletişim kurar hale geldik. Peki aracı olmadan internet üzerinden biriyle iletişime geçmek mümkün mü? Bu noktada da Web 3.0 devreye giriyor.
Semantik Web(Web 3.0), herhangi bir aracı olmadan, merkeziyetsiz bir bağlantı kurmaya olanak sağlayacak. Yine merkeziyetsiz bir sisteme sahip kripto paralar son dönemlerin viral konusu oldu. Bu da Web 3.0’ın gerçekleşmesi ihtimallerini tekrar gündeme getirip bizi istemsiz bir beklentiye sürükledi.
Web 2.0’daki ”app” ismi alan uygulamaları, Web 3.0’da ”dapp” (Decentralized app – merkeziyetsiz uygulama) adını alıyor. Yani internette gezinmek için uygulamalar yerine cüzdan mantığı ile çalışan dapp‘ler kullanılacak.Belirli bir sunucuya bilgilerin aktarılması yerine uygulamalar bilgileri kaydedip sadece bağlantı kurulan kişilerle paylaşabilecek. Böylece sunucuları kullanılan aracı şirketler aradan çıkarıldığı için üretilen içeriğin ücretini, sadece üretici alacak ve uygulamalar bundan herhangi bir kar güdemeyecek.
Bir şarkı dinlediğinizde, bir haber okuduğunuzda ya da herhangi bir içeriğe ulaşıp bundan faydalandığınızda, bunun ücreti uygulamalara gitmeyecek. Çünkü içerik sahipleri, oluşturdukları eseri direkt olarak kullanıcıya ulaştıracak ve arada herhangi bir aracı olmayacak. İşte bahsettiğimiz merkeziyetsiz sistem bunu vaat ediyor.
WEB 3.Ve Metaverse
Meta(Öte)ve Universe(Evren) kelimelerinden oluşan Metaverse kelimesini Evrenin Ötesi olarak çevirebiliriz.Metaverse insanların yapmak istedikleri neredeyse her şeyi yapabilecekleri sanal bir evren gibi inşa ediliyor örneğin; Dünya’nın diğer ucunda gerçekleşen bir konsere evinizden katılabileceğiniz, Mars’ın birebir kopyası sanal bir ortamda bir kafede arkadaşlarınızla kahve içebileceğiniz ya da fantastik bir ortaçağ dünyasında arkadaşlarınızla canavar avlayabileceğiniz sanal evrenler sunuyor insanlara.
Metaverse, Web 3.0 gibi internetin geleceği hakkında ki bir diğer akım.Metaverse ve Web 3.0 birbirinden farklı şeyler değiller aslında Web 3.0 bu işin altyapısını, Metaverse ise üstyapısını, onu çevreleyen evrenleri, kullanıcı deneyimini ifade ediyor.
Telefonlar ve tabletlerin Web 2.0’a geçişi sağladığı gibi Metaverse cihazları da yani VR kasklar ve artırılmış gerçeklik gözlükleri Web 3.0’a geçişin büyük bir parçasını oluşturabilir.
Blok zincirine dayalı böyle bir internet için pek çok yeni startup kuruldu ve her geçen gün yenileri ortaya çıkıyor. Her alanda köşe başını tutmuş eski şirketlerin yerini alabilmek için alternatif çözümler geliştiriyor fakat böyle bir geçişi yakın zamanda görecek miyiz ya da uzun süreler sonra bile hala bu teknolojinin yapabileceklerini konuşmaya devam mı edeceğiz sorularına verilebilecek net bir cevap yok maalesef.
Umarım en kısa zamanda bu geçişi gerçekleştiririz ve Data Monarşisi olan şirketleri daha fazla zengin etmek yerine internete para ve zaman yatırımı yapan insanların hak ettikleri değeri görmelerini sağlarız.
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/World_Wide_Web
https://barisozcan.com/web-3-0
Merhabalar, Ben H.İbrahim Altındağ. Diyarbakır’da doğdum ve büyüdüm şu anda Karadeniz Teknik Üniversitesi, Makine mühendisliği 6.sınıf öğrencisiyim Bilim ve Teknoloji alanında yazıları okumayı, videoları izlemeyi severim. Elimden geldiğince bunları size aktarmaya çalışacağım.